Fenylefryna jest składnikiem leków na przeziębienie i grypę. To sympatykomimetyk, który, oddziałując na układ współczulny (nazywany sympatycznym), łagodzi objawy infekcji wirusowych – udrażnia nos, ułatwia oddychanie, poprawia samopoczucie chorego. Leki z fenylefryną działają szybko i skutecznie, a przy tym nie powodują otępienia, senności ani osłabienia koncentracji.
Co to jest fenylefryna?
Fenylefrynę można znaleźć w wielu lekach z grupy OTC (dostępnych bez recepty). Bardzo często razem z paracetamolem tworzy skład złożonych preparatów leczniczych, zwalczających objawy grypy i przeziębienia. Fenylefryna jest pomocna szczególnie przy nieżycie nosa i zatok, choć nie tylko. Obkurczając śluzówkę, ułatwia oddychanie i działa przeciwzapalnie.
Fenylefryna, jak substancje o podobnych właściwościach – efedryna, pseudoefedryna, feniramina – oddziałuje na układ współczulny. Działała jednak znacznie dłużej i wywołuje mniej działań niepożądanych. W przeciwieństwie do pseudoefedryny nie uwalnia noradrenaliny, dzięki czemu ma słaby wpływ na pracę serca. Natomiast w porównaniu z feniraminą, fenylefryna nie przenika do ośrodkowego układu nerwowego.
To sprawia, że po zażyciu leku z fenylefryną można bezpiecznie prowadzić auto, nie martwiąc się o osłabienie koncentracji i ogólnej sprawności psychoruchowej. Między innymi z tego powodu fenylefryna zastępuje coraz częściej inne psychoaktywne substancje leków OTC, których właściwości narkotyczne mogą zostać nadużywane.
Jak działa fenylefryna?
Fenylefryna jest sympatykomimetykiem, co oznacza, że wpływa na układ adrenergiczny. Jej działanie (w niższych, leczniczych dawkach) uwalnia jeden adrenalinę, która jest neuroprzekaźnikiem, wysyłającym informację do receptorów adrenergicznych typu alfa-1 obecnych w różnych miejscach organizmu.
Receptory alfa-1 znajdują się w płytkach krwi, naczyniach krwionośnych, mięśniach gładkich, sercu, jelitach, trzustce i wątrobie. To sprawia, że fenylefryna wyzwala łańcuch reakcji w organizmie. Pod jej wpływem naczynia krwionośne szybko się kurczą, co podnosi ciśnienie krwi, łagodzi obrzęk i rozluźnia mięśnie gładkie oskrzeli i gardła. Dzięki temu osoba zmagająca się z objawami przeziębienia czy innych infekcji wirusowych zaczyna czuć się lepiej i staje na nogi.
A ponieważ fenylefryna w niskim stężeniu (jakie znajduje się w złożonych preparatach leczniczych) nie oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, unika się takich skutków ubocznych, jak otępienie, ospałość, obniżenie koncentracji i ogólnej sprawności psychoruchowej.
Jakie jest zastosowanie fenylefryny?
Fenylefryna jest składnikiem złożonych preparatów leczniczych, dostępnych w postaci proszku do sporządzenia zawiesiny doustnej lub tabletkach. Leki łączące fenylefrynę z paracetamolem pozwalają zbić gorączkę, wyciszyć ból głowy i mięśni, udrożnić nos i zatoki, złagodzić kaszel, ułatwić oddychanie i poprawić ogólne samopoczucie chorego.
Fenylefryna, ze względu na zdolność do obkurczania śluzówki, jest wykorzystywana także do produkcji leków miejscowych. Krople do nosa z fenylefryną pomagają zwalczyć nieżyt nosa i zatok, natomiast preparaty douszne, stosowane są w leczeniu obrzęku trąbki słuchowej w stanach zapalnych. Fenylefryna znajduje ponadto zastosowanie w okulistyce – dzięki temu, że rozszerza źrenice, jest bardzo przydatna w zabiegach diagnostycznych i operacjach oka.
Trzeba pamiętać, że choć leki z fenylefryną są dostępne bez recepty, uznaje się je za skuteczne i bezpieczne, ponieważ nie wywołują poważniejszych działań niepożądanych, nie mogą być stosowane dłużej niż kilka dni bez konsultacji z lekarzem. Preparatów z fenylefryną nie zaleca się kobietom ciężarnym i karmiącym piersią. Ostrożnością powinny też kierować się osoby z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, nadczynnością tarczycy i innymi problemami zdrowotnymi. Leki z fenylefryną dla dzieci są odpowiednie powyżej 12. roku życia.
