Po epoce jagiellońskiej państwo polsko-litewskie zyskało nie tylko silną, mocarstwową pozycję międzynarodową, ale także przejęło trzy główne kierunki konfliktów: z Moskwą, dążącą do utworzenia mocarstwa na wschodzie Europy, z Tatarami – Chanatem Krymskim i z Turcją czyli Portą Ottomańską. Konflikty powstały lub dojrzały w głównej mierze za panowania Zygmunta III (poza wojnami moskiewskimi, które Polska przejęła od Litwy), a z konsekwencjami prowadzonej przez niego polityki zagranicznej musieli zmierzyć się jego następcy – Władysław IV i Jan Kazimierz. Rządy przedstawicieli dynastii Wazów były dla polskiej polityki wschodniej bardzo burzliwe i w XVII wieku spowodowały roszady terytorialne Rzeczypospolitej. Podczas kolejnego spotkania z cyklu Komplety Historyczne, 23 stycznia w Willi Caro, opowie o nich dr Paweł Duda z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego. Spotkanie rozpocznie się o godzinie 16:00
Rosja po śmierci cara Iwana IV Groźnego przeżywała najpoważniejszy w dziejach nowożytnych tego państwa kryzys polityczny i społeczny. Osłabienie Moskwy postanowił wykorzystać Zygmunt III, który w zbrojnej wyprawie na wschód upatrywał możliwości zrealizowania swego planu unii polsko-moskiewskiej. Podbój Moskwy miały ułatwić Zygmuntowi III odzyskanie tronu szwedzkiego – jednak cel nie został zrealizowany, a Polska została wciągnięta w wieloletnie wojny z Rosją.
Konflikt Rzeczypospolitej z Turcją był jednym z epizodów wojny trzydziestoletniej. Jego powodem stało się wysłanie przez Rzeczpospolitą pomocy Habsburgom, walczącym z lennikiem tureckim, księciem Siedmiogrodu, Gaborem Bethlenem, a zaogniła go dodatkowo wyprawa podjęta przez Stefana Żółkiewskiego w obronie pro-polskiego hospodara mołdawskiego Grazianiego.
Obraz polskiej polityki wschodniej doby Wazów dopełniają powstania kozackie, czyli seria zrywów antyfeudalnych Kozaków zaporoskich skierowana przeciwko Rzeczypospolitej. Najpoważniejsze z nich, powstanie Bohdana Chmielnickiego z 1648 roku zakończył podział Ukrainy Naddnieprzańskiej pomiędzy Rzecząpospolitą a Carstwo Rosyjskie, którego konsekwencje odbijają się echem do dnia dzisiejszego.
źródło i foto: Muzeum Gliwice
