Gliwice są filarem Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, zarazem jednym z najstarszych, najpiękniejszych i najnowocześniejszych śląskich miast. Dzięki realizowanej od lat proinwestycyjnej polityce samorządu, korzystnej lokalizacji na przecięciu autostrad A1 i A4, a także obecności Politechniki Śląskiej i licznych instytutów naukowo-badawczych, Gliwice są świetnie skomunikowane, cenione za innowacje, przyjazne dla mieszkańców i biznesu. Sprawne zarządzanie miastem oraz podnoszenie komfortu życia gliwiczan nie jest możliwe bez wykorzystywania rozwiązań opartych na idei smart city.
Pionierskie działania w tej dziedzinie zaczęto wdrażać około 20 lat temu, tworząc podstawy Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej (msip. gliwice.eu). Dziś to portal zawierający w pełni cyfrowe plany zagospodarowania przestrzennego wraz z ogromną bazą dodatkowych informacji. Do dyspozycji mieszkańców, inwestorów, przedsiębiorców czy projektantów są w Internecie zarówno plany zagospodarowania, jak i imponująca baza informacji na temat miejskiej przestrzeni i gliwickich nieruchomości. Miasto Gliwice jest uznawane powszechnie za lidera cyfrowych zmian w tej materii, bo nowoczesna i powszechna cyfryzacja planów zagospodarowania przestrzennego dopiero się w Polsce zaczyna.
Smart Gliwice od ponad dekady rozwijają również możliwości jednego z najnowocześniejszych w Polsce i pierwszego na Górnym Śląsku ITS-u – systemu regulującego i usprawniającego ruch pojazdów na ulicach poprzez właściwe sterowanie potokami pojazdów sygnalizacją świetlną, pozwalającego m.in. na optymalne zarządzanie ruchem komunikacji publicznej i służb miejskich przy ewentualnych awariach lub nagłych zdarzeniach.
Dzięki niemu kierowcy mogą płynniej i szybciej poruszać się po mieście, a w razie potrzeby sprawniej znaleźć miejsce parkingowe. To nie wszystkie zalety systemu – pozwala on także m.in. na zaplanowanie najkorzystniejszej trasy przez miasto na ekranie laptopa lub smartfona, za pomocą aplikacji ITS Gliwice.
W trosce o stan środowiska Gliwice na coraz szerszą skalę montują w przestrzeni publicznej nowoczesne i wydajne mikroinstalacje fotowoltaiczne. To kolejne rozwiązanie w duchu smart city. Panele solarne pokrywają już część zapotrzebowania na prąd dwóch siedzib Urzędu Miejskiego i krytej pływalni Olimpijczyk, zainstalowano je także na charakterystycznych „falach” zadaszeń powstającego Centrum Przesiadkowego.
W nadchodzących miesiącach pojawią się one na 9 gliwickich budynkach użyteczności publicznej – szkołach, przedszkolach oraz czechowickiej świetlicy dla mieszkańców. Montaż „solarów” planowany jest również na dachu Biblioteki Centralnej.
Farma fotowoltaiczna przewidziana jest też w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Zielonej Energii – ekologicznej i nowoczesnej inwestycji planowanej przez Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, stanowiącej niezbędny element wspomaganego cyfrowo systemu gospodarowania odpadami w mieście. Wielopaliwowy blok ciepłowniczy miałby współpracować zarówno z wielkoformatową farmą solarną, jak i magazynem ciepła.
Gliwice przykładają ogromną wagę do kwestii adaptacji do zmian klimatu. Konieczne jest m.in. zapewnienie optymalnej ochrony miasta przed nagłymi zdarzeniami pogodowymi – szczególnie gwałtownymi deszczami nawalnymi, miejscowymi podtopieniami lub falami powodziowymi. Właśnie dlatego w nadchodzącym czasie nową jakością w gospodarowaniu wodami opadowymi w Gliwicach i planowaniu przyszłych miejskich inwestycji związanych z infrastrukturą odwodnieniowąstanie się cyfrowe zarządzanie deszczówką.
Gliwickie rozwiązanie – budowa inteligentnego systemu zarządzania siecią kanalizacji deszczowej, pozyskującego i przetwarzającego dane z urządzeń pomiarowych zamontowanych na terenie miasta – to unikatowe zadanie w skali Polski. W jego ramach powstanie m.in. cyfrowy model hydrodynamiczny, pozwalający na symulowanie pracy sieci odwodnieniowej dla różnych scenariuszy opadowych, a całość dopełni oprogramowanie pozwalające na ewidencjonowanie i zarządzanie eksploatacją systemu kanalizacji deszczowej.
Smart Gliwice dbają także o kompleksowy rozwój nowoczesnego monitoringu miejskiego i stałe monitorowanie zużycia energii. Oszczędności miejskiemu budżetowi zapewnia m.in. inteligentne LED-owe oświetlenie uliczne, modernizowane w ramach projektu „Eko-Światło w Gliwicach” realizowanego z udziałem środków unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014–2020.
Z kolei dzięki porozumieniu dwóch miejskich spółek – PEC-Gliwice oraz Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji – budowana będzie wspólna sieć komunikacji bezprzewodowej, przeznaczona do zastosowań między urządzeniami spod znaku Internetu rzeczy, ale również zdalnego odczytu wodomierzy i ciepłomierzy w gliwickich domach.
Dla Gliwic pojęcie „smart” to zarówno zaawansowane rozwiązania techniczne, jak i dbałość o lepsze usługi i komunikację z mieszkańcami, a także ich włączanie w miejskie procesy decyzyjne i rozwojowe.
Gliwice od lat rozwijają dostępność usług urzędowych w sferze wirtualnej, usprawniając w ten sposób obsługę mieszkańców. Stale poszerzany jest katalog spraw, które można załatwić elektronicznie, a dodatkowym udogodnieniem są systemy e-rejestracji, zapobiegające powstawaniu kolejek np. przy wydawaniu dowodów osobistych czy rejestrowaniu pojazdów. Gliwickim smart standardem są również e-nabory dzieci i młodzieży do miejskich placówek oświatowych.
W Gliwicach powstaje obecnie nowa strategia rozwoju miasta „Gliwice 2040”. To proces oparty na dialogu z mieszkańcami, jak najszerszym włączaniu ich w prace nad dokumentem oraz wykorzystaniu nowoczesnych technologii. Wnioski wyrażone przez gliwiczan w trakcie przygotowywania strategii – m.in. podczas bezpośrednich spotkań w dzielnicach i licznych warsztatów zdalnych – potwierdziły potrzebę uruchomienia przez miasto Gliwickiej Platformy Partycypacyjnej „DecydujMY!razem” (decydujmyrazem.gliwice.pl).
Złożona z interaktywnych portali, daje możliwość szerokiego angażowania mieszkańców w sprawy miasta, m.in. składania wniosków i opinii, udziału w głosowaniach on-line, e-konsultacjach społecznych czy badaniach ankietowych, a także zgłaszania propozycji wsparcia dla uchodźców z Ukrainy. Działania te, wpisujące się w politykę zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej, zostały docenione przez polski Instytut Rozwoju Miast i Regionów – organizatora programu „Plan dla miast. Modelowa lokalność” prezentowanego podczas 11. World Urban Forum w Katowicach.
Do lepszej komunikacji miasta z mieszkańcami wykorzystywany jest również stale rozwijany Miejski System Informacji Przestrzennej oraz uruchomiony niedawno portal Gliwice Otwarte Dane, którego pilotażowa wersja konsultowana jest obecnie za pośrednictwem Gliwickiej Platformy Partycypacyjnej „DecydujMY!razem”.
Założeniem miasta jest, aby Gliwice Otwarte Dane zapewniały zainteresowanym przejrzysty i przystępny, cyfrowy dostęp do informacji zawartych w corocznych Raportach o stanie miasta Gliwice, oferując możliwość ich przetwarzania, analizy i graficznej wizualizacji. Dane prezentowane są w różnorodnej formie: interaktywnych map, wykresów, infografik, list czy etykiet. Można je przeglądać np. w postaci tabel, pobierać w różnych formatach i dalej wykorzystywać w dowolny sposób.
Dodatkowo można również przechodzić na różne inne strony oraz geoportale Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej (MSIP), powiązane tematycznie z publikowanymi danymi. Portal Gliwice Otwarte Dane otwiera bowiem szerszą perspektywę, za którą kryje się chęć wyrobienia w mieszkańcach nawyku sięgania do niego i MSIP jako szerokiego zbioru sprawdzonych i wiarygodnych informacji – „twardych” danych o Gliwicach.
Miasto Gliwice uczestniczy w projekcie Intelligent Cities Challenge (ICC), którego celem jest m.in. współpraca w zakresie stosowania zaawansowanych technologii cyfrowych.
W jego ramach wyłoniono 100 miast (w tym Gliwice jako jedno z 5 polskich reprezentantów), które dzięki udziałowi w ICC korzystają ze wsparcia wysokiej klasy ekspertów oraz dobrych praktyk innych europejskich ośrodków. Przygotowując nową strategię, platformę partycypacyjną i portal GOD, Gliwice czerpią z doświadczeń europejskich ekspertów z wdrażania narzędzi informatycznych wspierających partycypację społeczną. Oczekiwanym rezultatem jest przyjaźniejsza i sprawniejsza komunikacja z mieszkańcami, a przede wszystkim – bardziej aktywna i zaangażowana społeczność lokalna.
