Od węgla do dronów. Fenomen Nowych Gliwic
Od 2008 r. Nowe Gliwice są wizytówką naszego miasta. To wyjątkowe miejsce, gdzie przeszłość łączy się z przyszłością, a tradycja przeplata z nową myślą technologiczną. To centrum nowoczesnego przemysłu, skupiające kilkadziesiąt firm z branży nowych technologii, a jednocześnie funkcjonalna miejska przestrzeń, która przyciąga mieszkańców wydarzeniami kulturalnymi i sportowymi. W przemianę pokopalnianego terenu w Centrum Edukacji i Biznesu miasto zainwestowało 24 mln euro, wykorzystując środki unijne. Po dziesięciu latach trzeba stwierdzić, że to bardzo udana inwestycja.
Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic:
Bardzo się cieszę, że udało nam się nadać temu miejscu nowe życie i całkowicie zmienić jego charakter. Obecnie Nowe Gliwice to wizytówka miasta. To miejsce, które przyciąga kreatywnych i pełnych pasji ludzi oraz liczące się na rynku firmy. To centrum nowych technologii, symbol przemiany, jakiej dokonaliśmy w Gliwicach w ciągu ostatnich 25 lat.
OD GLEIWITZER GRUBE…
Historia pięknie odrestaurowanych, przyciągających uwagę budynków sięga połowy XIX wieku. Wówczas nadreński przedsiębiorca William Suermondt rozpoczął odwierty w poszukiwaniu węgla kamiennego w rejonie Gliwic. Początek kopalni „Gliwice” datuje się na 1901 r., gdy połączono 16 pól górniczych w jedno. Później wybudowano infrastrukturę techniczną i rozpoczęto fedrowanie. Do 1945 roku zakład nosił nazwę Gleiwitzer Grube, później KWK Gliwice.
Koksownia Glwice – widok od strony torów. Lata 20. XX w. Fot. zbiory Muzeum w Gliwicach
Pierwszy poziom wydobywczy, na głębokości 185 metrów, założono w 1911 r. W 1930 r. roczne wydobycie przekroczyło 500 tys. ton węgla, a podczas II wojny światowej osiągnęło niemal 900 tys. ton. Wraz z drążeniem szybów rozpoczęła się również budowa najbardziej charakterystycznych budynków kopalni – monumentalnej cechowni z łaźnią, maszynowni i kotłowni, w których obecnie mieszczą się firmy Nowych Gliwic. Budynki powstały według projektu architektów Emila i Georga Zillmannów, twórców katowickiego Giszowca i Nikiszowca.
„Gleiwitz Grube”. Tak w latach 20. XX w. wyglądała kopalnia. Z ówczesnej zabudowy zachowało się
tylko kilka budynków. Po renowacji stały się jedną z wizytówek Glwiic. Fot. zbiory Muzeum w Gliwicach.
Po II wojnie światowej kopalnia Gliwice pracowała jeszcze przez ponad półwiecze – została zamknięta w 2000 r. Kilka lat po tym, jak spod ziemi wyjechała ostatnia tona węgla, rozpoczął się 1. etap rewitalizacji obejmującej 15-hektarowy teren. Ostatecznie Zrewitalizowano 25 ha. Dzięki zaangażowaniu władz miejskich, tereny i obiekty pokopalniane zagospodarowano jako Centrum Edukacji i Biznesu – Nowe Gliwice.
…DO CENTRUM EDUKACJI I BIZNESU
W 2006 r. miasto rozpoczęło rewitalizację zdegradowanego 15-hektarowego terenu na cele biznesowe i edukacyjne. Po uzyskaniu dofinansowania unijnego, w latach 2006–2008 przekształcono to miejsce w strefę przedsiębiorczości.
Fot. M.Baranowski
Zabytkowe budynki poddano pieczołowitej renowacji. Przygotowano działki inwestycyjne wraz z drogami dojazdowymi i niezbędną infrastrukturą.
Cechownia i maszynownia zachowały swój historyczny, industrialny wygląd, ale dzięki innowacyjnym rozwiązaniom technologicznym zyskały też nowoczesny charakter. Wnętrzom nadano nowe funkcje. Pieczołowicie oczyszczono elewacje, wymieniono pokrycie dachów, pojawiła się nowa aluminiowa i drewniana stolarka ściśle odtwarzająca pierwotne podziały przeszkleń. Przy realizacji starano się zachować oryginalne posadzki, balustrady i klinkierowe okładziny ścian. Pomiędzy cechownią a maszynownią ustawiono wagon z pamiątkową, ostatnią wydobytą toną węgla.
1 października 2008 r. uroczyście otwarto Centrum Edukacji i Biznesu. Na zdjęciu od lewej:
Bogdan Traczyk, prezes GAPR, Dorota Wójtowicz zeŚląskiego Urzędu Wojewódzkiego
i Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic. Fot. A.Witwicki/UM Gliwice
Obecnie w budynku cechowni ma siedzibę m.in. Śląska Sieć Metropolitalna. W przepięknej auli drewnianej i kilku mniejszych salach wykładowych organizowane są kongresy, konferencje i targi. Przez kilka lat działa tutaj również Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości.
W maszynowni znajdują się aktualnie pomieszczenia firm projektowo-badawczych oraz Oddział Odlewnictwa Artystycznego gliwickiego muzeum. Wyremontowano także willę dyrektora, a na fundamentach dawnej dyrekcji kopalni stanął nowy budynek, połączony z cechownią stalowo-szklanym łącznikiem.
Trzon Nowych Gliwic stanowią budynki cechowni i maszynowni dawnej kopalni. Zabytkowe
obiekty zostały uzupełnione o nowoczesny budynek, który powstał w miejscu siedziby dawnej
dyrekcji kopalni.
Zrewitalizowano również teren okalający odrestaurowane budynki. Pojawiły się rozległe zieleńce, drogi dojazdowe, parkingi, boiska sportowe, dekoracyjne oświetlenie. Na początek do dyspozycji oddano 4 hektary działek inwestycyjnych wyposażonych w nowoczesną infrastrukturę.
Od 2010 r. w części odrestaurowanej maszynowni mieści się Oddział Odlewnictwa Artystycznego
Muzeum w Gliwicach, w którym wyeksponowano zbiór odlewów artystycznych z brązu i żeliwa.
Wystawa przygotowana przez Studio Nizio Design International otrzymała wyróżnienie w konkursie
Wydarzenie Muzealne 2010
Nowe Gliwice to jedna z największych Rewitalizacji pokopalnianych Terenów w Polsce.
Terenem i obiektami gospodaruje ich właściciel – Górnośląska Agencja Przedsiębiorczości i Rozwoju sp. z o.o. z większościowym udziałem Miasta Gliwice. Koszt rewitalizacji 15-hektarowego terenu wyniósł 24 mln euro. 9,5 mln euro pozyskano z funduszy europejskich, pozostałe środki pochodziły z budżetu Miasta Gliwice. Przeznaczenie Nowych Gliwic dla biznesu z sektora nowoczesnych technologii było strzałem w dziesiątkę. Jeszcze przed oficjalnym otwarciem cała powierzchnia biurowa dostępna wówczas na wynajem została zarezerwowana. Inwestorów przyciągały m.in. walory architektoniczne budynków i wysoki standard wykończenia. Chętnych nie brakowało, bo lokalizacja kompleksu jest wyjątkowo atrakcyjna – niedaleko skrzyżowania autostrad A1 i A4. Atutem jest również bliskość Politechniki Śląskiej, a więc – dostęp do lokalnego rynku pracy, wykwalifikowanych kadr i potencjalnych partnerów biznesowych. Na działalność inwestycyjną przekazano do tej pory 25 ha.
NOWE GLIWICE – DOBRY ADRES. Fot. materiały Future Processing
Na terenie Nowych Gliwic działa 45 nowoczesnych, zaawansowanych technologicznie firm z branży elektrotechnicznej, energetycznej, telekomunikacyjnej, informatycznej i lotniczej.
Działa tam m.in. Flytronic – twórca bezzałogowych systemów latających, w tym pierwszego używanego przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej aparatu bezzałogowego WB Electronics FlyEye. – Dla nas to idealna lokalizacja – bliskość lotniska ułatwia nam przeprowadzanie testów i lotów. Wspaniale odrestaurowane zabytkowe budynki, sąsiadująca nowoczesna architektura i zielona przestrzeń wokół wpływają pozytywnie na naszą pracę i kreatywność. Bliskość autostrad A4 oraz A1 ułatwia dojazd, a Politechniki Śląskiej – prowadzenie wspólnych projektów oraz współpracę ze studentami z High Flyers. Nowe Gliwice są rozpoznawalnym i bardzo ważnym ośrodkiem technologicznym na Śląsku. To dobre miejsce na siedzibę firmy. Cenimy sobie też dobrą współpracę z władzami miasta oraz GAPR SA – mówią Jarosław Zając, prezes zarządu oraz Wojciech Szumiński, wiceprezes Flytronic SA, laureaci wielu nagród, m.in. Gliwickiego Lwa przyznawanego przez Prezydenta Miasta Gliwice.
Na uwagę zasługuje siedziba firmy Kamsoft (największy biurowiec w Nowych Gliwicach oraz grafitowy budynek gliwickiej Agencji Reklamy Fux, projektu Weroniki Łuszczyk i Łukasza Piankowskiego z pracowni Interurban, który brał udział w plebiscycie Polska Architektura 2017 i znalazł się w finałowej dziesiątce XI edycji konkursu Bryła Roku 2017.
fot. K.Krzemiński/UM Gliwice)
fot. materiały Fux
Nowe Gliwice wybrała również firma Kamsoft zajmująca się systemami informatycznymi dla medycyny i farmacji oraz Future Processing, firma specjalizująca się w tworzeniu oprogramowania komputerowego na potrzeby międzynarodowego handlu, przemysłu i usług.
– Wybraliśmy Nowe Gliwice ze względu na bliskość uczelni, łatwość dojazdu i możliwość inwestycji we własny park technologiczny. To tylko kilka argumentów, które przemawiały za tym wyborem. Po 10 latach nasze marzenia o budowie własnego kompleksu się spełniły, a my możemy cieszyć się sąsiedztwem wielu ważnych dla Gliwic firm. W ciągu dekady FP stała się firmą ponad 900-osobową, a Nowe Gliwice stały się zapleczem prężnie działających firm, które są obecne w całej Europie – mówi Jarosław Kacprzak, rzecznik prasowy Future Processing.
Od dekady z powodzeniem w Nowych Gliwicach działa też firma FIS-SST tworząca oprogramowanie dla wymagających odbiorców z Niemiec.
– Byliśmy jednymi z pierwszych stawiających swoją siedzibę na tym terenie. Od tego czasu otoczenie bardzo się zmieniło. Nasi pracownicy cenią sobie dogodne położenie, przestrzeń, miejsca parkingowe i jednocześnie bliskość do centrum Gliwic. Obok przyjaznej atmosfery są to aspekty o decydującym znaczeniu dla komfortu pracy w naszej firmie – mówi Janusz Hryszkiewicz, prezes zarządu FIS–SST Sp. z o.o.
Siedzibę firmy FIS–SST zaprojektowali architekci z gliwickiego biura Zalewski Architekture
Group. Projekt został Obiektem Roku w XVII edycji konkursu Architektura Roku Województwa
Śląskiego, organizowanego przez Stowarzyszenie Architektów Polskich. Stowarzyszenie
doceniło również siedzibę tworzącej gry komputerowe
Infinite Dreams. Fot. Zalewski Architecture Group
W Nowych Gliwicach od dziesięciu lat działa m.in. firma Future Processing. Zaczynali skromnie,
od wynajęcia w 2008 r. pokoi w budynku nr 4. Obecnie firma zatrudnia ponad 900 osób i jest
największym pracodawcą w Nowych Gliwicach. Posiada kompleks złożony z czterech obiektów
biurowych, który zaprojektowało gliwickie biuro projektowe MFA Studio. Fot. materiały Future Processing
Swoje siedziby ulokowały tam również: firma Etisoft zajmująca się produkcją nowoczesnych oznaczeń przemysłowych i systemów Auto ID, działająca w branży automatyki przemysłowej ProPoint czy tworząca gry komputerowe i aplikacje na platformy mobilne spółka Idreams. Działa tam także Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Uniwersytet Trzeciego Wieku i Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego. Nowoczesne budynki, w których mieszczą się siedziby firm, to często przykłady doskonałej architektury. Ich projekty, wykonane przez gliwickie pracownie, są nagradzane w branżowych konkursach.
Potencjał Nowych Gliwic nie został jeszcze wyczerpany. W ofercie GAPR dostępnych jest jeszcze 8 następnych działek inwestycyjnych.
W ramach kompleksu Nowe Gliwice dostępne są też powierzchnie biurowe oraz tzw. open space wyposażone w niezbędną infrastrukturę.
NIE TYLKO DLA BIZNESU
Z potencjału Nowych Gliwic korzystają także mieszkańcy Gliwic, których przyciąga nie tylko Odział Odlewnictwa Artystycznego czy spotkania Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Organizowane są tam także plenerowe koncerty, pikniki rodzinne, zawody sportowe. To właśnie w Nowych Gliwicach odbył się ubiegłoroczny finał wojewódzkiego Święta Szlaku Zabytków Techniki Industriada, tu co roku zlokalizowane były start i meta gliwickiego półmaratonu.
W Nowych Gliwicach odbywa się wiele wydarzeń kulturalnych i sportowych. Święto Zabytków
Techniki, Industriada 2017, przyciągnęła nie tylko gliwiczan, ale również wielu mieszkańców regionu,
zainteresowanych naszym poprzemysłowym dziedzictwem. Fot. Z.Daniec/UM Gliwice
Wiele będzie się działo w Nowych Gliwicach także w najbliższych dniach.
14 września rozpocznie się trzecia edycja Festiwalu Innowacji i Technologii, a dzień później przy ul. Bojkowskiej 37 odbędzie się Piknik Naukowo-Technologiczny Pik-Tech z udziałem Politechniki Śląskiej, Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz firm z sektora wysokich technologii. W programie zaplanowano wiele ekscytujących wydarzeń, m.in. pokazy lotów dronów, wyścigi zdalnie sterowanych samochodów wydrukowanych w technologii 3D, warsztaty konstruktorskie dla dzieci czy miasteczko cyrkowe. Ponadto na odwiedzających piknik miłośników nowych smaków będą czekały foodtrucki serwujące oryginalne dania i strefa chill out.
Na finał obchodów organizatorzy zaplanowali wielki koncert plenerowy. Gwiazdą wieczoru będzie zespół Lao Che.
Koncert Lao Che rozpocznie się 15 września około godz. 20.00. Wcześniej na scenie wystąpi
pięć zespołów wyłonionych w konkursie „Nowe Gliwice – Nowe Brzmienia”: Double Blind,
Koszau, Clumsy Warlocks, Kurczat i St. James Hotel. Początek koncertów o godz. 14.30.
Wstęp na wszystkie występy jest wolny.
Bogdan Traczyk, prezes Górnośląskiej Agencji Przedsiębiorczości i Rozwoju:
Nowe Gliwice to fenomen. Zdewastowany pokopalniany teren został przez Miasto przekształcony w małą dolinę krzemową, w której działa kilkadziesiąt firm informatycznych, a pracę znalazło ponad 2 tys. osób. Nastąpiła całkowita zmiana wizerunku tej części miasta – z górniczego na biznesowy i technologiczny. Z dawnego industrialnego krajobrazu pozostały tylko trzy zabytkowe budynki, które po odrestaurowaniu zyskały nową funkcję, oraz jeden zrekonstruowany prawie do poziomu fundamentów, też z nową funkcją. Zrekultywowaliśmy też hałdę w części należącej do GAPR – tereny zostały uzbrojone i zasiedlają je już kolejne firmy. Inicjatorem tej niezwykłej metamorfozy jest Miasto Gliwice, które dostrzegło potencjał tej przestrzeni i podjęło trud nadania jej nowego znaczenia oraz funkcji, inwestując olbrzymie środki.
