Smog każdego roku przyczynia się do śmierci setek tysięcy ludzi w Europie. Niestety, Polska znajduje się w niechlubnej czołówce państw, gdzie jego poziom jest notorycznie przekraczany. Nie pomaga nawet zaostrzanie norm jakości paliwa, dlatego premier Morawiecki powołuje nowego ministra ds. walki ze smogiem. To pierwszy krok do poprawy stanu powietrza?
Palisz w piecu niskiej jakości węglem?
Zobacz, do czego się przyczyniasz
Problem smogu nagłaśniany jest już od kilku lat, nadal jednak nie przekłada się to na realne zmiany. Skutki są poważne. Najbardziej odczuwają je dzieci, kobiety w ciąży i seniorzy. Szacuje się, że rocznie z powodu smogu umiera nawet 50 tys. Polaków. Wszystko przez to, że wdychamy powietrze, które nam szkodzi. Znajdują się w nim bowiem pyły zawieszone, ołów oraz benzen.
Skąd to wszystko się bierze? Szara chmura zanieczyszczeń unosi się zwłaszcza w dni bezwietrzne, kiedy dochodzi do koncentracji szkodliwych substancji pochodzących ze spalin samochodowych oraz kotłów i pieców. Sytuację pogarsza fakt, że wiele urządzeń w których dochodzi do spalania złej jakości węgla, nie spełnia żadnych norm emisji spalania. To właśnie gospodarstwa domowe są głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Polsce. Odpowiadają aż za 85% niskiej emisji. Mimo działań uświadamiających społeczeństwo i kar finansowych nadal mnóstwo osób łamie prawo i do palenia w piecu używa tworzyw sztucznych.
Powietrze w Polsce najgorsze w Europie
Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stężenie pyłów zawieszonych nie powinno przekraczać 10 mikrogramów na metr sześcienny (normy te dotyczą drobnych pyłów o średnicy 2,5 mikrometra, w skrócie PM2,5). Tymczasem w Polsce średni poziom zanieczyszczeń wynosi 27 μg/m3. Plasuje to nas w czołówce pod tym względem, gorzej wypada jedynie Bułgaria. Co więcej, w niektórych miastach w Polsce stężenie PM2,5 przekracza nawet 40 μg/m3.
Dzieje się tak przede wszystkim w województwie małopolskim i śląskim. Podobnie wygląda kwestia przekroczenia norm PM10, czyli pyłów o nieco większej średnicy, które przenikają do górnych dróg oddechowych i płuc. O ile styczniowe prognozy dają jakąś nadzieję, to grudniowe analizy jasno pokazują, że problem dotyczy całego kraju. W połowie grudnia smog w stolicy był tak gęsty, że przesłonił widok na Pałac Kultury.
Zmiany w polskim prawie
W zeszłym miesiącu premier Morawiecki ogłosił powołanie ministra do walki ze smogiem. Stanowisko to miałby objąć Piotr Woźny, który już wcześniej zajmował się tą problematyką. Jakich zmian możemy się jeszcze spodziewać? Nowe regulacje prawne będą dotyczyć paliw stałych, które są spalane w gospodarstwach domowych. Zakazem sprzedaży zostaną objęte mieszanki paliw zawierające mniej niż 85% węgla kamiennego. Ponadto, wprowadzone zostaną świadectwa jakości paliw, dzięki czemu każdy konsument będzie mógł uzyskać więcej, rzetelnych informacji. Zmiany, o których mowa zyskają moc prawną po upływie 6 miesięcy od dnia ich ogłoszenia, o ile zostaną zatwierdzone przez rząd. Póki co musimy jednak chronić się przed smogiem na własną rękę. Co to oznacza w praktyce?
Jak zabezpieczyć się przed smogiem?
Wśród osób, które są najbardziej narażone na zanieczyszczenia powietrza, wymienia się dzieci i młodzież poniżej 25 roku życia, seniorów, chorujących na astmę i alergików. Nie tylko oni powinni jednak chronić się przed smogiem. W jaki sposób możemy to zrobić? W dni, kiedy poziom pyłów zawieszonych przekracza dopuszczalne normy, należy ograniczyć przebywanie na otwartej przestrzeni. Koniecznie trzeba również zrezygnować z aktywności fizycznej na zewnątrz- to apel zwłaszcza do biegaczy i kolarzy. Jeśli mimo warunków nie chcą rezygnować z uprawiania sportu, powinni wyposażyć się w specjalne maski. Dobrym wyborem będą m.in. maski antysmogowe DragonMask. Osoby chore i o słabym stanie zdrowia powinny zaopatrzyć się w odpowiednie medykamenty. Warto także obserwować aktualne pomiary dla wybranego regionu.
Gliwice znajdują się w strefie, gdzie bardzo często przekraczane są normy pyłu zawieszonego (zarówno PM2,5, jak i PM10). Sytuacja z dnia na dzień może ulec radykalnej zmianie, dlatego nawet gdy aktualne dane nie wykazują zagrożenia, warto zadbać o swoje zdrowie i się odpowiednio przygotować. Problem smogu w Polsce jest poważny, podobnie jak konsekwencje oddychania zanieczyszczonym powietrzem. Nie możemy zatem pozostać wobec niego obojętnymi.
